Συνέντευξη με τη Λογοτέχνιδα Κωνσταντίνα Μόσχου - ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ

Ο «ΚΕΦΑΛΟΣ - Το Λογοτεχνικό Περιοδικό της Κεφαλονιάς» έχει ξεκινήσει μία νέα δράση με τίτλο: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ» και προσκαλεί όλους τους Λογοτέχνες, Ποιητές και Συγγραφείς να συμμετάσχουν σ' αυτήν (ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ). Σκοπός της εν λόγω δράσης είναι η προβολή μέσω αφιερωμάτων και συνεντεύξεων των σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών, Ποιητών και Συγγραφέων, είτε έχουν εκδώσει κάποιο βιβλίο είτε όχι και η δημιουργία του πρώτου τόμου της «Ηλεκτρονικής Εγκυκλοπαίδειας των Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών», η οποία θα συσταθεί σε μία ανεξάρτητη ιστοσελίδα με τη μορφή ηλεκτρονικών τόμων και την έκδοση δωρεάν e-book.

Στη σημερινή μας παρουσίαση στα πλαίσια της δράσης: «ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ», θα σας παρουσιάσουμε τη Λογοτέχνιδα, Κωνσταντίνα Μόσχου η οποία συμμετέχει στην «Εγκυκλοπαίδεια Σύγχρονων Ελλήνων Λογοτεχνών» και απάντησε στις ερωτήσεις του Δημοσιογράφου, Λογοτέχνη και Εκδότη του Περιοδικού Κέφαλος, κ. Πλούταρχου Πάστρα, για το λογοτεχνικό της έργο, τα βιβλία και τη λογοτεχνία.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΟΣΧΟΥ

1. Αν έπρεπε να δώσετε έναν ορισμό για τη λογοτεχνία, ποιος θα ήταν αυτός;

Λογοτεχνία είναι οι αφηγηματικοί τρόποι (ποίηση, δραματουργία, πεζογράφημα), μέσω των οποίων  εξυψώνεται ο άνθρωπος, αφού πρώτα δεχθεί να καταβυθιστεί στα ανθρώπινα πάθη.

2. Τι μπορεί να προσφέρει η λογοτεχνία στο σύγχρονο άνθρωπο;

Η λογοτεχνία προσφέρει το ταξίδι στη σκέψη, την γνώση του κόσμου που μας περιβάλλει, την διδαχή μας από παθήματα, και την αισθητική καλλιέργεια ανάλογα με την ποιότητα του κάθε συγγραφέα.

3. Η ποίηση στις ημέρες μας δεν έχει τη θέση που κατείχε παλαιότερα. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό και πως θεωρείτε ότι θα είναι το μέλλον της;

Η ζωή μας αναγκάζει να γινόμαστε ρεαλιστές και να μην μπορούμε να σταθούμε στη μαγεία της ποίησης. Όμως, ποίηση υπάρχει παντού, από τον μακρινό ήχο μιας ξεχασμένης καμπάνας, ως το θρόισμα των πλατανόφυλλων σε μια ρεματιά.  Όταν θ’ αναγκαστούμε να διαφύγουμε από την τεχνοκρατική πόλη-κράτος, μπορώ να προβλέψω με σιγουριά πως, στην επόμενη κιόλας γενιά, θα υπάρξει έκρηξη συναισθημάτων. Η ποίηση γεννήθηκε στα χώματά μας, άρα δεν μπορεί να σβήσει έτσι άδοξα. Βοηθά σε αυτό η ίδια η γλώσσα μας που έχει ρυθμό και εννοιολογικό πλούτο, αλλά και το φυσικό περιβάλλον.

4. Και τώρα μία δύσκολη ερώτηση. Τι σημαίνει για σας ποίηση;

Ποίηση είναι όσα λατρέψαμε ή λαχταρήσαμε, ό,τι μας πλήγωσε, ό,τι μας έδωσε απέραντη χαρά, που μετουσιώνονται σε εικόνες, λέξεις, ήχους, αρώματα. Όποιος κατάφερε να ποιήσει αισθήματα με λέξεις και να με ταξιδέψει, είναι ποιητής, αρκεί να μην αρμενίζει σε όλα τα πέλαγα μόνος του. Η ποίηση θα πρέπει και να ελίσσεται, να μπορεί να αγγίζει τις μάζες. Δεν είναι τυχαίο ότι μονάχα δύο νόμπελ λογοτεχνίας έχουν δοθεί στην χώρα μας, και αυτά σε ποιητές, που αγαπήθηκαν και από εκείνους που δεν ασχολούνται με αυτό το είδος.

5. Πότε ξεκινήσατε ν’ ασχολείστε με την τέχνη του λόγου και ποιος ήταν ο λόγος που σας παρότρυνε;

Χωρίς λόγο, ξεκίνησα από μικρή ηλικία, σχεδιάζοντας κόμικ για φίλους, έπειτα μικρές ιστορίες που τους ταχυδρομούσα και, φυσικά, κρυφά έγραφα ποίηση. Κανείς δεν έχει διαβάσει ως τώρα τα πρώτα μου ποιήματα, ούτε καν εγώ η ίδια δεν τα έχω ανοίξει. Νομίζω ότι από εκεί θα ξεπηδήσουν δράκοι – της ύπαρξής μου στα νεανικά μου χρόνια. 

6. Γιατί γράφετε;

Γράφω για να εκφράσω την κλειδωμένη μου μνήμη. Καθημερινά κατακλύζομαι από ιδέες που καταγράφω και θέλω αρχικά να τις μοιραστώ με τον εαυτό μου. Εάν είμαι τυχερή και εκδοθούν κάποια από τα γραπτά μου, θα είμαι ευγνώμων και λόγω των σημερινών συγκυριών στο Ελληνικό βιβλίο. 

7. Ποια είναι η πηγή της έμπνευσής σας; 

Πηγή της έμπνευσής μου μπορεί να είναι οτιδήποτε απτό, αλλά και μια σκέψη που περνά ξαφνικά, και αμέσως ξεκινούν οι διεργασίες. Ίσως υπάρχει κάποια μάγισσα Μούσα στο μυαλό μου, και όποτε εκείνη θέλει, μου ψιθυρίζει κάτι. Αν την ακούσω σωστά, κάτι καλό θα βγει. Συνήθως δεν ακούμε την εσωτερική φωνή μας, ξεχνιόμαστε μέσα στον κόσμο και στην φασαρία, αλλά καλό είναι και αυτό, καταγράφουμε εμπειρίες.

8. Με ποιο λογοτεχνικό είδος ασχολείστε περισσότερο;

Δεν στέκομαι σε ένα είδος περισσότερο, οπότε είναι ένα μικρό σοκ για κάποιον που διάβασε το ιστορικό μυθιστόρημά μου, να δει ξαφνικά πως ασχολούμαι με αστυνομικό. Για μένα είναι αρκετά ευχάριστο, την ώρα που αισθάνομαι θλίψη ή χαρά να γράψω ένα ποίημα και αμέσως μετά ένα παραμύθι. Μπορεί αυτό να γίνει με διαφορά λεπτών της ώρας.

9. Μιλήστε μας για το λογοτεχνικό σας έργο.

Έχω στο ενεργητικό μου τέσσερα βιβλία με διαφορετικό ύφος, και τέσσερα συλλογικά. Ξεχωρίζω από τα αγαπημένα μου: Ο θησαυρός του Ποσειδώνα, μια παιδική περιπέτεια, με μήνυμα τον θησαυρό που ψάχνει ο καθένας μας ξεχωριστά, είτε αυτός είναι υλικός είτε αξίες. Η πόλη της Υδράηρας είναι ένα επικό νεανικό μυθιστόρημα φαντασίας, σε μια μελλοντική εποχή κατά την οποία έχει χαθεί ο τεχνολογικός πολιτισμός με όλα τα παρεπόμενα. Όσο υπάρχει ανατολή είναι η ιστορία της οικογένειας ενός απογόνου ακριτών, που έχουν χάσει τον δρόμο τους, μέσα στη σήψη της παρακμάζουσας ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Τα αστυνομικά μου, δύο με συν-συγγραφέα την φίλη Γεωργία Παπαλυμπέρη, και ένα προσωπικό μου που κυκλοφόρησε πρόσφατα, έχουν ένα ιδιαίτερο ύφος, και παρουσιάζουν κοινωνικά προβλήματα, αλλά και γρίφο που απαιτεί λύση και κάθαρση.

10. Πείτε μας λίγα λόγια για το τελευταίο σας βιβλίο που έχει τίτλο: «ΛΕΜΟΝ ΠΑΪ» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη.

Πρόκειται για μια ευχάριστη περιπέτεια, με ήρωα ντετέκτιβ που σχεδιάζω να γίνει σειρά βιβλίων μυστηρίου. Ακολούθησα τους κανόνες ώστε να υπάρχει σωστή αφηγηματική απόδοση του αστυνομικού είδους, δίνοντας ένα ιδιαίτερο χιούμορ στους ήρωές μου, και επίσης την ανθρώπινη υπόσταση που συνήθως λείπει από το σύγχρονο αστυνομικό, όπου οι περισσότεροι ήρωες είναι καταραμένοι. Το Λέμον Πάι είναι ένα μυθιστόρημα της Μεσογείου, με Ελληνική ιδιοσυγκρασία και ύφος. Βαθύ αλλά και ρηχό, φιλοσοφημένο αλλά και σατιρικό, ο Νεοέλληνας σε όλες τις πιθανές μορφές του, με μια μυθοπλασία ανατρεπτική.

11. Ποια είναι η αγαπημένη σας ώρα μέσα στην ημέρα που κάθεστε και γράφετε;

Αγαπημένη ώρα είναι η ώρα της ησυχίας και της περισυλλογής, συνήθως πολύ πρωί ή πολύ αργά. Εάν κάποιος διακόψει, μιλήσει, τηλεφωνήσει, ακουστεί, έχει χαθεί η μαγεία. Και όλα τότε ξεκινούν από την αρχή. 

12.  Πως είναι η ζωή ενός λογοτέχνη στα χρόνια της κρίσης;

Πολύ χειρότερα από τα χρόνια προ κρίσης, όπως σε όλους μας. Συμβαίνει να θέλεις να γράψεις κάτι, κι έχεις έναν κόμπο στον λαιμό. Σε πνίγουν όλα αυτά που βλέπεις και δεν μπορείς να τα γράψεις, γιατί δεν θα ακουστείς. Είναι ένα μεγάλο ηθικό δίλημμα αυτό για τον πνευματικό κόσμο. Γι’ αυτό και κάποιοι έχουν σταματήσει να γράφουν. Υπάρχει μια πτώση αξιών και αυτό φαίνεται και στο βιβλίο. Η ζωή ενός λογοτέχνη έχει γίνει φτωχότερη και σε νοήματα. Το χειρότερο είναι πως θεωρείται αναλώσιμο είδος με ημερομηνία λήξης από τους εκδοτικούς, πιθανότατα φαιδρό πρόσωπο που γράφει από χόμπι, χωρίς οικονομικό όφελος φυσικά.  

13. Πως θα χαρακτηρίζατε τη λογοτεχνική παραγωγή σήμερα;

Εκατοντάδες βιβλία εκδίδονται κατ’ έτος, με κάποια πτώση της βιβλιοπαραγωγής, τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Οι εκδοτικοί προτιμούν να προμηθεύονται τίτλους από το εξωτερικό, και οι Έλληνες παραγκωνίζονται, κάποιοι μάλιστα συμμετέχουν στο κόστος έκδοσης. Πώς λοιπόν να επιλέξεις ένα καλό βιβλίο, μέσα σε αυτό το χάος; Σε όλες τις εποχές, βλέπουμε πως ό,τι είναι πολύ, εξαφανίζεται. Οι δεινόσαυροι προ δισεκατομμυρίων ετών, τα βίντεο κλαμπ της δεκαετίας ‘90,  τα προποτζίδικα σήμερα. Το ίδιο θα συμβεί και με το βιβλίο. Εννοώ πως θα μειωθεί η παραγωγή, εξυπακούεται ότι δεν γίνεται να εξαφανιστεί. Δεν θα το επιτρέψουμε για χάρη της ηλεκτρονικής ανάγνωσης, με τους όποιους κινδύνους κρύβονται από πίσω για τα πνευματικά δικαιώματα του κάθε δημιουργού.

14. Ποιο θεωρείτε πως είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός Best Seller;

Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει ο συγγραφέας να ξέρει να πουλήσει το προϊόν του, αλλά και την εικόνα του ως συγγραφέα, σε μεγάλο εκδότη. Το έργο θα πρέπει να περιέχει γλώσσα και μυθοπλασία που δεν θα μπερδεύουν τον αναγνώστη, με απλές προτάσεις, υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο. Ξεχάστε τις όμορφες λέξεις, δεν τις γνωρίζουν όλοι. Ανά κάποιες σελίδες, θα πρέπει να υπάρχει ανατροπή, που όμως τελικά δεν θα είναι πράγματι. Εάν είναι αισθηματικό, θα πρέπει οπωσδήποτε να περιέχει ρομαντικές σκηνές, άφθονο σεξ, εξωπραγματικά γεγονότα και συμπτώσεις. Εάν είναι αστυνομικό, θα πρέπει να στάζει αίμα και να θυμίζει ταινία τρόμου. Προτιμώνται για τα αισθηματικά οι Ελληνίδες συγγραφείς, για τα αστυνομικά οι άρρενες εκ Σκανδιναβίας. Αισιόδοξο το γεγονός ότι υπάρχουν και Best Seller που δεν ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες και έγιναν ευπώλητα επειδή το άξιζαν, όπως για παράδειγμα, το Γκιακ του Δημοσθένη Παπαμάρκου.

15. Αν έπρεπε να επιλέξετε ανάμεσα στο έντυπο ή στο ηλεκτρονικό βιβλίο, εσείς ποιο θα επιλέγατε; 

Αν και με το ηλεκτρονικό έχεις περισσότερες επιλογές για φτηνό βιβλίο και σε μεγάλες ποσότητες τίτλων, προτιμώ το έντυπο. Δεν έχει καμία αξία ό,τι αποθηκεύεις ηλεκτρονικά, γιατί μπορείς εύκολα να το χάσεις, με μια λάθος επιλογή ή με καταστροφή της συσκευής σου. Το απτό, εκείνο που μπορείς να το ψηλαφίσεις, να το πιάσεις, να το μυρίσεις, να το ξεφυλλίσεις για να βρεις την σπουδαία ρήση, αυτό μένει.

16.  Ποια συμβουλή θα δίνατε σ’ ένα νέο λογοτέχνη;

Να μην απογοητεύεται. Να οπλιστεί με γερό στομάχι, γιατί ο κόσμος του βιβλίου είναι από τους πιο ανταγωνιστικούς. Εκδότες, ομότεχνοι συγγραφείς, κριτικοί εντός και εκτός εισαγωγικών, αισθάνονται ότι απειλείται η θέση τους όταν εισβάλλουν νέα άτομα στον χώρο. Υπάρχουν μικρές ομάδες που αντιτίθενται μεταξύ τους. Θα πρέπει να διαλέξουν σε ποιο γήπεδο θα παίξουν. Κυρίως όμως, ο νέος λογοτέχνης να μην καβαλήσει το καλάμι, αν δει την πρώτη του εκδοτική επιτυχία. Όλα είναι σχετικά. Υπάρχει και η σκληρή πραγματικότητα, την επόμενη μέρα της μέθης. 

17. Τώρα ας περάσουμε στην πλευρά του αναγνώστη. Ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε;

Το πιο πρόσφατο που διάβασα και μου άρεσε είναι Ο ιδανικός ντετέκτιβ του Νεοκλή Γαλανόπουλου, μυθιστόρημα που πατά πάνω στα χνάρια του Σέρλοκ Χολμς, με δυνατή γραφή. Σε κάποια σημεία μάλιστα με ξάφνιασε το φιλοσοφικό του περιεχόμενο, σε ένα είδος που δεν προσφέρεται, όμως ο ίδιος το κατάφερε με μεγάλη μαεστρία.

18. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Αγαπημένοι τόσοι πολλοί, που είναι αδύνατον να τους αναφέρω: Καζαντζάκης, Ελύτης, Λειβαδίτης, Καββαδίας, Καβάφης, Δημουλά, Μπουραζοπούλου, Στασινού, Πριοβόλου, Ναμπόκοφ, Ντοστογιέφκι, Έντε, Πάμιες, Έκο, Ουάιλντ, Λέσινγκ, ΜακΝτόναλντ, Τσάντλερ, Πόε... κάπου πρέπει να σταματήσω...

19. Ποια είναι τ’ αγαπημένα σας βιβλία;

1. Το χαμένο νησί του Καραγάτση, 2. Λάθε βιώσας η επικούρεια τέχνη του ευ ζην του Λύτρα... κάποια από τα αγαπημένα.

20. Τελευταία ερώτηση. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια στο χώρο της λογοτεχνίας;

Στα μελλοντικά μου σχέδια είναι να προχωρήσω για έκδοση δύο μυθιστορήματα και δύο ποιητικές συλλογές που είναι έτοιμα, επιμελημένα, ώστε να μπορέσω να αφιερώσω τον χρόνο μου ελεύθερα σε κάτι τελείως διαφορετικό. Δεν βιάζομαι όμως. Περιμένω να έρθουν καλύτεροι καιροί για το βιβλίο. Το ελπίζω και το εύχομαι, για το βιβλίο που είναι το μέτρο του πολιτισμού μας.

*     *     *

ΟΡΜΗ
(της Κωνσταντίνας Μόσχου)

Λύσε τα καραβόσκοινα, 
αγριεμένε Γενάρη μου,
αέρηδες φυσήξτε.
Δώσε, Γενάρη μου, 
ένα φτερό μαγικό, 
να σβήσω τα σύννεφα.
Δώσε μου μια μεγάλη ψυχή,
και θ’ ανάψω ήλιους.

Η τύχη είναι τυφλή, 
ο χρόνος λίγος,
οι καιροί αλλάζουν.
Μια γερασμένη στεριά 
μας προσμένει.
Μα δεν την ποθεί 
η ορμή μας.

Έλα! 
Καλύτερα βοριάδες και θύελλες,
παρά κόλλημα στη γη.
Έλα! 
Να δώσουμε ό,τι καλύτερο έχουμε!
Ας σκορπίσουμε κι ας σκορπιστούμε,
γενναίοι στη θλίψη, 
γενναιόδωροι στη χαρά!

ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ
(της Κωνσταντίνας Μόσχου)

Ας θεωρήσουμε
πως ο χρόνος μας φέρθηκε έντιμα
όσο κι εμείς απέναντί του.
Ας θεωρήσουμε
πως δεν μας κυνήγησε,
ούτ’ εμείς τον ξοδέψαμε αλόγιστα.
Δεν αφεθήκαμε
σαν χαμομήλι στον άνεμο,
ούτε κι ανυψωθήκαμε
κατεδαφιζόμενοι.
Αλλά ας μη μένουμε σε προσδοκίες,
σαν ένα παλιό κλωνάρι!
Ακούς τον μίσχο να φυτρώνει
στο εαρινό κάλεσμα;
Νιώθεις την υφή του;
Η άνοιξη πονά όταν γεννιέται.
Είναι στ’ αλήθεια άνοιξη!

ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ
(της Κωνσταντίνας Μόσχου)

Το μαντήλι θα διπλώσω,
να πάρεις κοντά σου μιαν ελιά πικρόξινη,
μια ρόγα από γλυκό σταφύλι,
ένα κλωνάρι στυφής ρίγανης
κι έναν σβώλο λευκότατης μαστίχας.
Θα το δέσω κόμπο,
για να θυμάσαι πως
τόποι ευλογημένοι δεν πεθαίνουν.
Δάκρυα, ιδρώτας, θάλασσα,
χύνονται στη γη,
την λειαίνουν
να σκουριάζει το μέταλλο,
να σπα τις αλυσίδες.
Μην ξελύσεις τον κόμπο μου!
Να θυμάσαι!

*     *     *

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΜΟΣΧΟΥ

Η Κωνσταντίνα Μόσχου γεννήθηκε στην Αθήνα. Εργάστηκε στον έντυπο καθημερινό και περιοδικό Τύπο, στη συγγραφή βιβλίων έρευνας σε ένθετες εκδόσεις, στην επιμέλεια βιβλίων και στην επικοινωνία. Ασχολείται με τα περισσότερα είδη του γραπτού λόγου, έχοντας στο ενεργητικό της μυθιστορήματα, διηγήματα, παιδικά, ποιήματα, θεατρικά και δοκίμια. Συμμετείχε σε πολιτιστικές δράσεις για το βιβλίο, κριτικές, παρουσιάσεις, είχε την γραμματειακή υποστήριξη της ΕΛΣΑΛ, και τη διαχείριση σε ομάδα φιλαναγνωσίας, και συνεργάστηκε στη γραφή των συλλογικών έργων 1. Αγάπησα τον Δολοφόνο μου (2011), 2. Όλα για τη Ζωή μου (2013), 3. Ο  Τόπος πρόδωσε τον Ένοχο (2014) και 4. Θρύλοι του Σύμπαντος IV (2015). Εκτός από τα παραπάνω συλλογικά, εκδοθέντα βιβλία της είναι τα μυθιστορήματα: 1. Ο Θησαυρός του Ποσειδώνα (2008),  2. Η Πόλη της Υδράηρας (2012), 3. Όσο 
υπάρχει Ανατολή (2014), και 4. Λέμον Πάι (2018).

*     *     *

ΑΝ ΘΕΣ ΚΑΙ ΣΥ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΕΙΣ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ: 

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ

ΚΑΙ ΣΤΗΝ 

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΣΥΧΡΟΝΩΝ 

ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ

ΠΑΤΗΣΕ 

Εδώ!